YESSSS…. we beginnen de week lekker, met het traditionele lied “El guarapo y la melcocha” Liedje is een goed voorbeeld van hoe ik Cubaanse liedjes en allerlei authentieke bronnen gebruik om mijn cursisten te helpen om Cubaans Spaans beter te verstaan en te spreken. Dit is een beginnersles en daarom is het nogal eenvoudig. Voor half- en vergevorderden gebruik ik liedjes en ander beeldmateriaal waar veel meer typische Cubaanse uitdrukkingen voorkomen.

Oké, laten we beginnen. Spelenderwijs gaan we hier onregelmatige werkwoorden “SER”en “TENER”oefenen. We maken ook kennis met het inslikken van  uitgang –ado, -ada. Dit wordt niet alleen in Cuba, maar ook in alle andere Spaanstalige landen gedaan. Het komt van de Andalusische inmigranten die naar Zuid-Amerika zijn gegaan. Het is dus eigenlijk madrugada en amasada maar wat je hoort is madrugá’ en amasá’ .

De werkwoorden SER en TENER:

Ze zijn allebei onregelmatig. Vooral de eerste personen van beiden zijn zeer onregelmatig: bij SER heb je de – Y onregelmatigheid en bij TENER de -G- onregelmatigheid. Verder heb je bij tener ook tweeklankvorming, dwz. dat de -E- in de stam een -IE- wordt.

(yo) SOY	(yo) TENGO
(tú) ERES	(tú) TIENES
(él/ella) ES	(él/ella) TIENE
(nosotros/as) SOMOS	(nosotros/as) TENEMOS
(vosotros/as) SOIS*	(vosotros/as) TENÉIS*
(ellos/as) SON	(ellos/as) TIENEN

*De vosotros vorm wordt niet in Latijns-Amerika gebruikt. I plaats daarvan gebruikt men de ustedes vorm.

Informatie vooraf:

Eeuwenlang is rietsuiker Cuba’s eerste exportproduct geweest. De suikerrietstengels worden geperst om het heerlijke zoete sap te drinken, dat in Cuba “guarapo” heet.

“Melcocha” is een snoep dat wordt gemaakt als men suikerrietsap kookt tot stroop. Al roerend wordt het afgekoeld, en in vorm gekneden. Vanwege de zoetheid van guarapo, melcocha en suiker, worden in dit liedje vergelijkingen gemaakt. Men bedoelt “ik ben zoet” =  lekker 😉 als guarapo, melcocha en rietsuiker. Tja…. Cubanen (en eigenlijk alle mannen en vrouwen uit het Caribisch gebied) hebben veel zelfvertrouwen, en ze voelen zich op natuurlijk wijze mooi en aantrekkelijk. Er wordt veel heen en weer geflirt want dat zit gewoon in ons cultuur.

Genre en auteurs

Liedje is een son montuno (= son uit het platteland) Muziek is van Eduardo Saborit en tekst is van  Miguel Alonso Pozo (Clavelito)

 

WOORDENSCHAT

cañaveral =  suikerrietplantage

tabla = (algemeen Spaans) plank. In Cuba betekent het ook: akker of plantage.

yuca = cassave

tabla de yuca =  cassave akker

pollo = (algemeen Spaans) kip. In spreektaal (niet alleen in Cuba) en in dit liedje: lekker ding, stuk.

tomas = ( tomar = beber) jij drinkt of neemt.

guarapo = suikerrietsap

madrugada (hier hoor je madrugá’) = nacht (ongeveer tussen 00:00 en 6:00)

melcocha = snoep gemaakt van ingekookt suikerrietsap. “Stroopsoldaatjes”.

lo bueno: (z.n.) het goede, al het goeie

lo malo: het slechte.

se queda = het blijft  (quedarse: blijven)

se va = het gaat (weg) (irse: weggaan, vertrekken)

guapo =   IN CUBA: stoere man, vechtersbaas. (In Spanje: knap, mooi.)

venas = aderen

criollo = creools, inheems.

rico = lekker

TYPISCHE CUBAANSE UITDRUKKINGEN:

Ser  una melcocha: heel erg lief of genegen zijn.

Estar como / estar hecho una melcocha: heel erg lief of genegen doen (vaak omdat je iets wilt)

Opgelet: Alles wat je in het Spaans met SER uitdrukt is blijvend (bv. eigenschappen van nature) terwijl wat je met ESTAR uitdrukt tijdelijk van aard is, bv. emoties, gevoelens of (gemoeds)toestanden.

Oefening voor beginners: SER en TENER

 Vul in met de juiste vorm van onregelmatige werkwoorden SER en TENER.

El guarapo y la melcocha.

Tekst: Miguel Alonso Pozo (“Clavelito”)

Muziek: Eduardo Saborit.

Yo (tener)___________ un cañaveral,

(Ik heb een suikerrietplantage)

_______ (tener) una tabla de yuca. (bis)

(en een cassave akker)

y los pollos del central

(en de ‘stukken’ uit de suikerfabriek)

dicen que yo (ser) _________ de azúcar (bis)

(zeggen dat ik net suiker ben.)

Si tomas guarapo por la madrugá’

(Als je midden in de nacht “guarapo” drinkt

lo bueno se queda, lo malo se va.

(al het goede blijft en slechte dingen verdwijnen)

Con esta melcocha tan bien amasá’

(met deze “melcocha” die zo goed gekneden is)

lo bueno se queda, lo malo se va.

(al het goede blijft en slechte dingen verdwijnen)

Yo soy guapo con el guapo

(ik ben stoer met wie stoer doet)

Soy melcocha con el pollo (bis)

(en erg lief met mooie vrouwen)

Porque en mis venas de criollo

lo que yo tengo es guarapo

(want wat door de aderen van deze geboren en getogen Cubaan

stroomt is geen bloed, maar “guarapo” )

Hieronder kun je naar het liedje luisteren om je antwoorden te controleren. Sorry voor slechte geluidkwaliteit, maar ik heb gekozen voor de originele versie vanwege de onmiskenbaar en onvervalste “montuno” smaak 🙂 Filmpje is door mij voorzien van Spaanse, Nederlandse en Engelse ondertiteling, Veel plezier en vergeet niet te abonneren op mijn youtube kanaal!